การบัญชีเวียดนาม

การปฏิบัติทางการบัญชีในเวียดนาม

เวียดนามไม่ได้ใช้หลักการบัญชีที่ยอมรับทั่วไป (GAAP) ที่ใช้ในสหรัฐอเมริกา ซึ่ง GAAP นี้คล้ายกับที่หลักทางบัญชีที่ใช้ในประเทศไทย แต่เวียดนามมีชุดมาตรฐานการบัญชีของตนเองที่เรียกว่า มาตรฐานการบัญชีเวียดนาม (VAS)

มาตรฐานการบัญชีเวียดนาม (VAS)

การพัฒนาและข้อบังคับ

• มาตรฐานการบัญชีเวียดนามพัฒนาและออกโดยกระทรวงการคลัง (MoF) ของเวียดนาม
• มาตรฐานเหล่านี้อิงตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินระหว่างประเทศ (IFRS) แต่มีการปรับให้เข้ากับสภาพเศรษฐกิจ กฎหมาย และธุรกิจท้องถิ่น

ขอบเขตและการใช้งาน

• มาตรฐานการบัญชีเวียดนามใช้กับทุกองค์กรที่จัดตั้งและดำเนินการในเวียดนาม
• มาตรฐานครอบคลุมด้านต่าง ๆ ของการบัญชี เช่น การรายงานทางการเงิน การประเมินมูลค่าสินค้าคงคลัง การรับรู้รายได้ และอื่น ๆ

การปฏิบัติตาม

• บริษัทในเวียดนามต้องจัดทำงบการเงินตามมาตรฐานการบัญชีเวียดนาม
• ผู้สอบบัญชีในเวียดนามต้องปฏิบัติตามมาตรฐานการบัญชีเวียดนามเมื่อทำการตรวจสอบงบการเงินของบริษัท

ความแตกต่างระหว่าง VAS และ GAAP

แม้ว่า VAS จะได้รับอิทธิพลจาก IFRS แต่ก็ยังมีความแตกต่างอย่างมากจากทั้ง IFRS และ GAAP นี่คือความแตกต่างที่สำคัญ:

การรับรู้รายได้

• ภายใต้ VAS รายได้จะรับรู้เมื่อจะเห็นได้ว่ารายได้จะไหลเข้าสู่หน่วยงานและรายได้สามารถวัดได้อย่างชัดเจน
• GAAP มีแนวทางที่ละเอียดกว่าในการรับรู้รายได้ โดยรายได้จะเกิดขึ้นเมื่อเกิดการส่งมอบหรือเปลี่ยนมือ

เครื่องมือทางการเงิน

• VAS มีแนวทางจำกัดเกี่ยวกับการจัดประเภทและการประเมินค่าเครื่องมือทางการเงินเมื่อเทียบกับ GAAP
• GAAP มีข้อกำหนดและมาตรฐานที่ละเอียดเกี่ยวกับวิธีการจัดการกับเครื่องมือทางการเงิน

การรวมงบการเงิน

• VAS กำหนดให้มีการรวมงบการเงินสำหรับบริษัทแม่และบริษัทลูก แต่มีเกณฑ์การควบคุมที่แตกต่างจาก GAAP
• GAAP มีข้อกำหนดเฉพาะในการรวมงบการเงิน รวมถึงแนวทางที่ละเอียดเกี่ยวกับงบของ  Variable Interest Entities (VIE)

การประเมินค่าสินค้าคงคลัง

• VAS อนุญาตให้ใช้วิธี  First-In-First-Out (FIFO) หรือวิธีค่าใช้จ่ายเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักในการประเมินค่าสินค้าคงคลัง
• GAAP ยังอนุญาตให้ใช้วิธี Last-In-First-Out (LIFO) ซึ่งไม่อนุญาตภายใต้ VAS

การนำเสนอของงบการเงิน

• VAS กำหนดรูปแบบและเนื้อหาของงบการเงินซึ่งอาจแตกต่างจากข้อกำหนดของ GAAP
• GAAP มีข้อกำหนดเฉพาะในการนำเสนอและการเปิดเผยของงบการเงิน รวมถึงการเปิดเผยรายละเอียดมากขึ้นใน  Footnotes

การเปลี่ยนแปลงไปใช้ IFRS

เวียดนามกำลังอยู่ในกระบวนการเปลี่ยนแปลงไปใช้ IFRS เพื่อเพิ่มความโปร่งใสและดึงดูดการลงทุนจากต่างประเทศ โดยมีการเริ่มใช้งานแบบสมัครใจตั้งแต่ปี 2022 และการใช้งานบังคับที่คาดว่าจะเริ่มในปี 2025

ภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) ของประเทศเวียดนาม

ภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) เป็นภาษีที่เพิ่มขึ้นในสินค้าหรือบริการในแต่ละขั้นตอนของการผลิตและการจัดจำหน่าย (การสร้างมูลค่าเพิ่ม) สุดท้ายผู้บริโภคจะเป็นผู้รับภาระจ่ายภาษีนี้ โดยมีนิติบุคคล/บุคคลในกระบวนการสร้างมูลค่าเพิ่ม เป็นผู้เก็บรวบรวมให้แก่รัฐ

ประเทศเวียดนามใช้ระบบภาษีมูลค่าเพิ่มหลายอัตราโดยมีอัตราที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับประเภทของสินค้าและบริการ อัตราภาษีมูลค่าเพิ่มปัจจุบันคือ:

อัตรามาตรฐาน: 10% – อัตรานี้ใช้กับสินค้าส่วนใหญ่และบริการส่วนใหญ่

อัตราลด: 5% – ใช้กับสินค้าจำเป็นและบริการ เช่น การประปา อุปกรณ์การเรียน การแพทย์ และหนังสือ

อัตราศูนย์: 0% – ใช้กับส่งออกสินค้าส่งและบริการ บริการขนส่งระหว่างประเทศ และบริการบางประเภทที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจสินเชื่อและประกันภัย

การลงทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม

ใครต้องลงทะเบียน?

ธุรกิจและบุคคลที่เกี่ยวข้องกับการผลิตและการค้าสินค้าและบริการต้องเสียภาษีมูลค่าเพิ่มในเวียดนามและต้องลงทะเบียนสำหรับ VAT ซึ่งรวมถึง:

• องค์กรที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายเวียดนาม
• หน่วยงานต่างประเทศที่มีสถานประกอบการถาวรในเวียดนามหรือที่ให้บริการสินค้าและบริการแก่เวียดนามโดยไม่มีสถานประกอบการถาวร

การปฏิบัติตามภาษีมูลค่าเพิ่ม

การออกใบแจ้งหนี้

ธุรกิจต้องออกใบแจ้งหนี้ VAT สำหรับการทำธุรกรรมที่ต้องเสียภาษี ใบแจ้งหนี้จะต้องมีข้อมูลดังนี้:

• ข้อมูลของผู้ขายและผู้ซื้อ
• หมายเลขและวันที่ของใบแจ้งหนี้
• รายละเอียดของสินค้าและบริการ
• จำนวนและราคาต่อหน่วย
• จำนวนรวมก่อน VAT
• จำนวน VAT และอัตรา

การยื่นและการชำระเงิน

การยื่นแบบภาษี VAT ต้องทำเป็นรายเดือนหรือรายไตรมาส ขึ้นอยู่กับรายได้ประจำปีของธุรกิจ

การยื่นรายเดือนต้องยื่นภายในวันที่ 20 ของเดือนถัดไป ส่วนการยื่นรายไตรมาสต้องยื่นภายในวันที่ 30 ของเดือนแรกหลังจากสิ้นไตรมาส

การชำระค่าภาษี VAT ให้แนบพร้อมการยื่นแบบภาษี

การหักลด VAT

ธุรกิจสามารถหักลด VAT ซื้อ จาก VAT ขายได้ หากมีใบแจ้งหนี้ VAT ที่ถูกต้องและปฏิบัติตามเงื่อนไขที่กำหนดโดยหน่วยงานภาษี

การขอคืนภาษี

การขอคืนภาษีมูลค่าเพิ่มสามารถทำได้ในบางกรณี เช่น:

• ผู้ส่งออกที่มี VAT ซื้อ มากเกินกว่า VAT ขาย
• โครงการลงทุนใหม่
• ข้อมูลผิดพลาดที่เกิดขึ้นโดยหน่วยงานรัฐ

ข้อมูลสำหรับธุรกิจจากต่างประเทศ

ภาษีมูลค่าเพิ่มในการนำเข้า

ธุรกิจจากต่างประเทศที่นำสินค้าเข้าเวียดนามต้องชำระภาษีมูลค่าเพิ่มในอัตรามาตรฐาน 10% แต่อาจแตกต่างกันขึ้นอยู่กับประเภทของสินค้า

บริการข้ามพรมแดน

หน่วยงานต่างประเทศที่ให้บริการแก่ธุรกิจในเวียดนามต้องเสียภาษีมูลค่าเพิ่มในอัตรามาตรฐาน 10% โดยบริษัทในเวียดนามเป็นผู้รับผิดชอบในการหักภาษีและส่งภาษีมูลค่าเพิ่ม

สนธิสัญญาภาษี

เวียดนามได้ทำสนธิสัญญาภาษีกับประเทศต่าง ๆ ซึ่งอาจมีผลต่อภาษีมูลค่าเพิ่มสำหรับธุรกรรมบางประเภท

ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการยกเว้น VAT

บางผลิตภัณฑ์และบริการได้รับการยกเว้นภาษีมูลค่าเพิ่ม โดยทั่วไปการยกเว้นเหล่านี้มีจุดประสงค์เพื่อส่งเสริมผลผลิตในบางภาคส่วน หรือแก้ไขปัญหาสังคม

ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการยกเว้น VAT

ผลิตภัณฑ์เกษตร: ผลิตภัณฑ์ในรูปแบบดิบที่ผลิตโดยองค์กร ครัวเรือน และบุคคลในเวียดนาม หรือที่นำเข้า เช่น พืชผล ปศุสัตว์ สัตว์ปีก อาหารทะเล และผลิตภัณฑ์ทางน้ำอื่น ๆ

ผลิตภัณฑ์ป่าไม้ที่ไม่ได้แปรรูป: ท่อนซุงที่ไม่ได้แปรรูป ไม้ฟืน ไม้ไผ่ หวาย และผลิตภัณฑ์ป่าไม้อื่น ๆ

เรือประมงและอุปกรณ์สำหรับชาวประมง

บริการที่ได้รับการยกเว้น VAT

บริการด้านการแพทย์: การตรวจรักษาโรค การแพทย์เชิงป้องกัน และบริการทางการแพทย์อื่น ๆ

บริการการศึกษา: ค่าเล่าเรียนสำหรับโรงเรียนและสถาบันการศึกษา บริการฝึกอบรมอาชีพ

บริการทางการเงินและการธนาคาร: ดอกเบี้ยเงินกู้ การให้สินเชื่อ และการซื้อขายหลักทรัพย์

บริการประกันภัย: ประกันชีวิต ประกันสุขภาพ และการประกันภัยต่อ

การโอนสิทธิการใช้ที่ดิน